قسمت پنجم : اخلاق در کپی کردن
اخلاق حرفه ای خوب است حتی اگر یک دزد حرفه‌ای باشد
حرفه یعنی رعایت یک چارچوب خاص برای انجام یک عمل خاص . مثلا دزد حرفه‌ای مال آدم‌ها را بدون کشتن آنها می‌دزدد !
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور - داریوش فرهود
پس از 4 قسمت درباره کپی کاری و ضعف های موجود در این زمینه در بازار ایران نوشتن امروز می خواهم راه هایی را برای به قولی حلال کردن روزی از راه کپی کاری ارائه دهم که به قول معروف نه سیخ بسوزد و نه کباب !
شمای خواننده الان که مشغول مطالعه این صفحه هستید می توانید همان کسی باشید که متقاضی کپی کردن از یک محصول از شرکتی دیگر است و یا از اطرافیان کسی با چنین تصمیمی باشید . در هر دو صورت شما می توانید به عنوان یک مسئولیت اجتماعی کمی در مورد حرف هایی که می زنم فکر کنید و در صورت امکان آن ها را به اطرافیان مورد نظر منتقل کنید .
هنگام کپی کاری از محصول یک شرکت چند حالت پیش می آید :
1-محصول ایرانی ، تولید در داخل کشور
2-محصول خارجی ، تولید در داخل کشور
3-محصول ایرانی ، تولید در خارج از کشور
4-محصول خارجی ، تولید در خارج از کشور
1- در مورد اول که کم هم اتفاق نمی افتد ، چند مرحله قبل از کپی کاری را به چند منظور باید انجام دهید که فایده هر یک را پس از ذکر همان مورد بررسی خواهم کرد .
1-1) ابتدا مسیر خود را در بازار مشخص کنید . یعنی به این سوال پاسخ دهید که آیا قرار است در همان حوزه ای مشغول شوید که محصول سوژه در آن ، جای می گیرد یا خیر ؟ اگر موارد زیر فراهم است به مرحله بعد بروید :
- علاقمندی به این حوزه
- دانش فنی کافی دست کم برای Start کار تولید
- دانش کافی برای ارتباطات و بازاریابی محصول در همان حوزه
- دانش و مهارت کافی برای پشتیبانی از مشتری ها یا واحد های پخش به منظور اشکال زدایی ، راهنمایی استفاده و مشکلات احتمالی
1-2) بررسی نیاز بازار و گرفتن آمار
اگر به اطلاعات تماس مشتری های محصول سوژه دسترسی دارید که خیلی خوب است در غیر این صورت ابتدا از راه های اخلاقی می توانید این اطلاعات را جمع آوری کنید :
- جستجو در اینترنت و نیازمندی های آنلاین
- اطلاعات صنفی مثلا ً طلافروشان ، فروشندگان لوازم خانگی و ... که از طریق اتحادیه ها ، اینترنت ، وبسایت های رسمی ، پیک های تبلیغاتی صنفی ، نشریات صنفی و ... قابل تهیه است .
پس از گردآوری اطلاعات تماس می توانید به شیوه های مختلف مثل نظرسنجی های آنلاین و مشاوره های تلفنی نظر مشتریان را جویا شوید . اگر قبلا ً از محصول سوژه استفاده کرده اند از آن ها بخواهید مشکلات آن یا کم و کاستی ها و نقایص فنی را بیان کنند ، یا راه های بهبود کارکرد و جلب رضایت بیشتر آن ها را از کلام خودشان گوش کنید و تمام این اطلاعات را که مخاطبان در اختیارتان می گذارند مکتوب و در فایل هایی مرتب ذخیره کنید . این اطلاعات نوعی مستندات تولید شما به حساب می آیند که از مهم ترین بخش بازار یعنی End User یا همان مصرف کننده نهایی به دست شما رسیده است .
اما گرد آوری این اطلاعات چه فایده ای دارد ؟
اینجا باید کمی در خصوص ابداع حرف بزنیم . منصفانه ، اخلاقی ، خداپسندانه و بسیار نزدیک به مسئولیت های اجتماعی ماست که اگر محصول یک فرد یا یک شرکت دیگر را کپی می کنیم لااقل مشکلی که در محصول او وجود دارد را برطرف کنیم . ابداع نیز واژه ای است که به این کار اطلاق می گردد . یعنی تغییری در طرح اولیه ایجاد کردن ، بهبود دادن .
1-3) حال که می دانید دقیقاً چه چیزی قرار است تولید کنید ، هزینه های تولید و پیاده سازی تا مرحله نهایی پخش در بازار فروش را برآورد کنید . در اینجا شما نسبت به شرکت ابتدایی یک هزینه کمتر دارید ، آن هم هزینه تحقیقات اولیه است . بهتر است بگوییم که این هزینه را نیز در لیست خود لحاظ کنید ، حداقل کاری که می توانید انجام دهید برای اینکه اگر از شخص یا شرکت مبدع طرح اولیه محصول تشکر یا عذرخواهی نمی کنید ، این است که قیمت بازار را نیز خراب نکنید . شما به دلیل کپی کردن سود بیشتری که البته منصفانه و خداپسند نیست را به جیب زده اید ولی این خیلی بهتر است از اینکه هزینه تحقیقات را صفر کرده و اصطلاحاً زیرفروشی کنید ! چون در این صورت از نظر بازاری های حرفه ای مرتکب چند عمل ناپسند و ناجوانمردانه شده اید که به زودی چوبش را از سمت هم صنفی های خود خواهید خورد .
- کپی برداری بدون رضایت (دزدی)
- زیرفروشی کالای مشابه (زیر قیمت تمام شده شرکت مبدع طرح) که منجر به خدشه دار کردن و صدمه به اعتبار شرکت های تولیدکننده و معتبر می شود
- بی اعتباری در بین بازاریان معتبر و دارای اخلاق حرفه ای
1-4) اگر هنوز وارد مرحله تولید نشده اید ، حتماً پس از گردآوری اطلاعات و محاسبات مالی و ابتکارات لازم ، ابتدا با شرکت تولیدکننده اصلی مذاکره کنید . با آن ها تماس بگیرید و در مورد خرید عمده محصولشان صحبت کنید . در 90 درصد مواقع بدون اینکه شما حتی حرفی از فکر کپی برداری و تولید پیش بکشید ، قیمت خرید از شرکت اصلی انقدر هست که به دردسرهای تولید و مونتاژ و بسته بندی و پخش و ... نیارزد که وارد این کار شوید . بهتر است بگذارید کسی که تخصص تولید دارد برای شما کالا را طراحی و تولید کند . ضمناً می توانید همانند خود ما جزئیات بهبود دهنده طرح را برای تولیدکننده توضیح دهید ، آن ها نیز معمولاً اگر خواسته شما به جا و معقول باشد و نیازمند تغییرات اساسی و هزینه بردار نباشد استقبال می کنند و بدین ترتیب طرح مورد نظر شما با تغییرات تولید می گردد .
خیلی از تولید کننده های ایرانی زیرزمینی و کاملاً بی نام و نشان دست به تولید می زنند . این دست تولیدکننده ها که کم هم نیستند حتی حاضرند با برند شما کالایی را تولید کرده و به شما بفروشند . تعداد کمی از برندهای معتبر نیز همین کار را می کنند . یعنی علاوه بر اینکه یک کالا را با نشان تجاری خود تولید کرده و می فروشند حاضرند برای شما نیز عیناً ولی با نشان شما تولید کنند . دقیقاً مثل اتفاقی که در چین می افتد و باعث رونق کسب و کار تولیدکنندگان شده است . بر فرض مثال یک مدل موتور خاص یا یک آسیاب برقی یکسان در چین توسط یک کارخانه برای چندین برند با بسته بندی های مختلف در یک کشور واحد یا یک قاره تولید می گردد و تنها دلیل این کار هزینه های پائین تولید در چین است .
اما اتفاقی که در خیلی بخش های بازار ایران و بیشتر در قشر جوان جامعه اتفاق می افتد ، که اغلب کسب و کارهای کوتاه مدت و گذرا را شامل می شود این است که هر شخص تازه کاری که پا به یک عرصه جدید می گذارد با سرمایه و نیروی انسانی خود دست به دوباره کاری های پرهزینه می زند . اغلب جوانان ایرانی که ذوق شغل آفرینی دارند فکر می کنند اگر خودشان تولید کنند برد کرده اند ، در صورتی که تولید کردن ظاهری فریبنده دارد . ظاهر امر این است که چه جوان پرکار و با استعدادی !!! خودش تولید می کند ، خودش می فروشد ولی فرآیند تولید یک کالا که بفروشد و سودآوری هم داشته باشد ، اعتبار و آبروی برند شما را بخرد و نریزد و برایتان فحش و فضیحت به بار نیاورد بسیار حساس تر از آنچه که عموماً می پندارند می باشد .
مثلاً همین ISO9001,2 که همه برندهای پر تبلیغ ایرانی انقدر به آن افتخار می کنند ، خیلی هم چیز پرافتخاری نیست . فقط داشتن بخش کنترل کیفی می شود داشتن استاندارد پایه و اساسی ISO9001 ، که البته خیلی از تولیدکنندگان بدون تست کیفیت محصول خود را بیرون می دهند . گفتنی است داشتن این گزینه خیلی هم ساده نیست و تنها یک شرکت منظم و با دیسیپلین کاری و با برنامه می تواند چنین بخشی داشته باشد که نیازمند امکانات نرم افزاری و سخت افزاری نیز هست ، اما برای شرکت های معتبر و بزرگ چندان جای افتخار ندارد ، بلکه وظیفه آن هاست که وقتی یک برند دهن پر کن ایجاد کرده اند این بخش را حتماً داشته باشند و اگر فاقد چنین امکاناتی باشند مایه آبروریزی است .
خلاصه مطلب اینکه به قول معروف از هول حلیم توی دیگ نیفتید ! درست است تولید کردن واقعاً کار خوبی است اما هر تولید کننده ای به کشورش خدمت نمی کند ، هر تولیدکننده ای چرخ اقتصاد کشور را نمی چرخاند ، هر تولید کننده ای صرفاً بخاطر تولید کردن سود نمی کند . خیلی از تولید کننده های ایرانی به دلیل کپی برداری های نابجا وارد جنگ قیمت می شوند که سرانجام آن بی اعتباری برند و شکست بی بازگشت کسب و کار خود آن ها می شود . خیلی از تولید کننده ها در حال ضرر کردن هستند ولی به دلیل حساب و کتاب های نادرست و در نظر نگرفتن خیلی از هزینه های تولید اطلاعی از میزان دقیق سود خود ندارند و پس از مدتی می بینند زیان دیده اند و به وضعیت اقتصادی و دولت اعتراض کرده و بساط تولیدشان را برمی چینند و حتی اصل سرمایه اولیه کارشان نیز بدون هیچ برگشتی نابود می گردد .
قول یک گرافیست که در وبگاه خود مقاله ای در خصوص کپی کاری آثار گرافیکی نوشته بود باید یک قول معروف و تبدیل به ضرب المثل شود : اگر کاری را کپی کردیم، بهتر است آن را امضا نکنیم .
در پایان تعدادی مقاله در وب را لینک می کنم ، مطالعه آن ها خالی از لطف نیست . موضوع این مقالات در باب مالکیت فکری و معنوی ، کپی کاری های ناموفق ، گله مندی های تولیدکنندگان اصیل از کپی کارهای سودجو و مطالبی از این دست هست .
- حفاظی برای ایده های خلاق - ایرنا
- شباهت ناگزیر یا کپی آگاهانه - رسم ( به دلیل کیفیت پائین سایت منبع اصلی کپی آن لینک شد )
- نمونه کپی برداری در صنعت پنجره سازی
- یک مقاله باارزش درباره اخلاق حرفه ای از داریوش فرهود استاد حوزه ژنتیک و روان‌شناسی
- مقاله ای در باب سرقت علمی - ادبی
پیام نویسنده : کپی کردن این سری مطالب از نظر بنده کاملاً مجاز و بلامانع است . فقط خواهشمندم در جهت توسعه مطالعه این وبگاه منبع آن را ذکر کنید ، چرا که شما تنها یک یا چند مطلب را کپی می کنید ، اما این وبگاه دائماً در حال بروزرسانی ( بدون کپی کاری ) است .
